٢١ آپریل نمیرانیں سید ھاشمی ءِ ودی وھد


٢١ آپریل ١٩٢۶ پہ بلوچ راج ءَ نیکیں روچے ات کہ ماں گنجیں گوادر ءَ سید ھاشمی ودی بوت.سید ھاشمی سید محمد ھاشمی ءِ زھگ ات. آئی ءَ عربی ءُ پارسی چہ وتی پت ءَ دربرت انت.آ وھد ءَ گوادر عُمان ءِ دست ءِ چیر ءَ ات . سید ھاشمی ءَ چہ گوادر ءِ سعید یہ وانگجاہ ءَ عربی ءُ انگریزی ءَ وت ءَ پُھتہ کت.بیست سال ءِ ورنائی ءِ وھ دءَ پہ راج ءِ دیمروی ءِ ھاتر ءَ انجمن اصلاح بلوچان ءِ نام ءَ دیوانے جوڈ کت . ماں اردو زبان ءَ ھالتاکے درکت کہ آئی ءِ نام جد ءُ جھد ات. گوادر ءِ والی ءَ پہ ھمے ھالتاک ءِ نیمون ءَ مدتّے گپت ءُ بندیگ کتءُ چہ گوادر ءَ درکپگ ءِ ھگم دات


سید کراچی ءَ شت ءُ انگریزی زبان ءَ گیشتر وانت ءُ دربرت. پاکستان ءِ جوڈ بیگ ءَ پد کراچی شنگجاہ (ریڈیو ) ءَ بلوچی مراگش شنگ کنگ بنگیج بوت ءُ سید ھمے کارگس ءَ ھور بوت. اے کارگس ءَ بلوچی ءَ کار کنگ ءِ سبب ءَ سید بلوچی لبزانک ءِ نیمگ ءَ دلگوش گور بوت. سال ١٩۵٠ ءَ یک لچّھی دیوانے ءَ یک لچّھے نبیس ات ءُ اے آئی ءِ اولی دستونک ات.سال ١٩۵٣ ءَ ایدگہ زباندوستانی ھمراھی ءَ یک گلّے بلوچی زبان ءِ سرچمّگ ءِ نام ءَ ٹھینت.پیش ءَ سید ءَ اردو ءَ لچَہ ڪاری کتگ ات .سال ١٩۵۴ ءَسید ءُ بلوچی زبان ءِ نامداریں ندکار واجہ عبد الصمد امیری ءَ بلوچستان ءِ ترّ ءُ تاب کت ءُ بلوچی زبان ءِ پٹّ پول ءُ چندہ کت



آ سرباز ,گنداوگ ( کسرکند) ءُ گِھ ءَ ھم شت انت. کراچی ءِ واتر ءَ سرچمگ ءِ سنگت وت ماں وت ءَ ھمتپاک نبوت انت سید ءَ کراچی یلہ دات ءُ دیم پہ مزن ھور ءَ شت.آئی ءَ وتی زند ءِ مزنین بھرے بحرین مشکت ءُ عرب امارات ءَ گوازینت ءُ پہ بلوچی زبان ءَ کار کت. ھموداں رنج ءِ ناجوڈی ءَ گپت ءُ بحرین ءَ بُرّ ءُبرین بوت. سستگین دستونک سیدءِ اولی کتاب انت کہ ھما وھدی چاپ ءُ شنگ بوتگ. بلوچی زبان ءِ اولی ناول نازُک سید ءَ نبیستگ. بلوچی زبان ءِ اولی لبز بلد ( دکشنری ) سید گنج سید ءِ بازیں سالانی جد ءُ جھد ءِ آسر انت کہ سید ھاشمی اکیڈمی ءَ کراچی ءَ چاپ ءُ شنگ کتگ .بلوچی سیاھگ ءِ راست نبیسگ یکّے چہ سید ءِ کتابانی نام انت کہ پہ بلوچی ءِ راست نبیسگ ءَ شریں رھشونیں. بلوچی زبان ءُ ادب کی تاریخ ماں اردو زبان ءَ بلوچی زبان ءِ جوانیں پٹّ پولی کاریں . سید ءَ ٢١ کتاب بلوچی زبان ءَ نبیستگ ءُ آئی ءَ وتی زند پہ بلوچی زبان ءَ ندر کت




۴ مارچ ١٩٧٨ ءِ روٹکّ ءَ سید ءَ ماں کراچی ءِ لیاری ءَ اے کوڑ ئیں دنیا یلہ دات ءُ شت ءُ وت ءَ نمیران کت . دانکہ بلوچ , بلوچی ءُ بلوچستان ھست سیید ھاشمی زندگ انت . سید ھاشمی ءِ مُدیمی وابجاہ میوہ شاہ ءِ گوّرستان جان آبادءِ رودراکی کش ءَ انت


بے وساں دست ءَ چہ مال ءُ سر شتگ

گوں منی ٹپّیں دلءَ دلبر شتگ
پتّراں پُلیناں پیچ ات مجلس ءِ
شپ چراگ ءُ ماھ ءِ ھمدرور شتگ
مرگ شومان انت کہ ارواہ منی
ھانُل ءِ ھمراھی ءَ پیسر شتگ
..............


سید وتی نبشتانکے َءَِ گوشیت : چہ مئے نزوری ءَ ایمن مہ بئت ,کہ اے گپّ ءَ ھر کس زانت ,کہ پیل گوں وتی مزنی ءَ ,مورے



ءِدست ءَ بیران بیت


یک دگہ جاگھے ءَ بلوچ راج ءَ باھند ءِ سکین ءَ دنت ءُ گوشیت:
تئی آزمان ءَ ھم روچ ءَٹِّک کتگ
بلے بھمنتگاں
کہ انگت ھم تئی دست گرگ لوٹیت
............


بند ءُ ماتکوہ ءُ تیھران درّان ءَ رواں
منزل ءَ برّ ءُ بیدھا ں سوچان ءَ رواں
دژمن ءِ ھونان پہ مڑا تنگان ءَ روان
یا دگہ سُھریں مادنے رندان ءَ رواں
...................:

گُل ءِ ملگوراں مسک ءُ امبریناں
کناں یات ءُ وتی کُلّ ءَ زریناں
زھیروں بیت پِر بنداں دو سے گال
اگاں بے گم بباں ٹپّاں کُدینآں
منی کُلّ ءِ چراگی ءَ بہ منّ ئے
ترا چہ ملکموت ءَ ھم زھیناں
من ءَ بسّ انت وتی لسّاہیں آھوگ
میارات پمن گوراں ماھلیناں
ترا مرچی پہ بانوری بگناں
بلے بیامن ترا وت سمبھیناں
....................


بے شک سید ھاشمی بیستمی کرن ءِ گُڈسری پنجاھیں سالاں یک شھد گالیں لچہ کارءُ بے دروریں ند کاریں.آئی ءَ بلوچی لبزانک ءَ یک نوکیں آشوبے آورتگ ءُ بلوچی شاعری ءَ نوکیں زندے بکشاتگ .راج دپتر اے ھبر ءِ گیشّ ءُ گیوار ءَ وت بکنت کہ سید زندگ انت یا مرتگ ؟
مُرتگاں ھانُل بیڑ پہ تو بُرتگ سکیّاں
کولیگ آ روچانی سید دراہ ءُ زندگ ات


...............................


سید ءِ یک شاگرد ءُ مکتبی یے کہ نا م ئے اسماعیل مُمتاز انت ءُ بحرین ءَ نندوک انت ءُاشکنگ ءَ مروچاں سے پاد ءَ ترّگ ءَ انت , سید داد ءِ بنیات ایرکتگ ءُ ھمک سال ءَ سے بلوچ ند کار ءَ کہ جوانتریں آزمانک نبیس انت سید داد دنت . امیت انت واجہ گیشتر زندگ بات ءُ آئی ءِ پاد ھم دراہ بات. واجہ مُمتاز بلوچی زبان ءِ لچّہ کار ءُ ندکاریں


علی رئیسی ١٧ آپریل ٢٠٠٩

No comments: